AB Ormansızlaşma Yasası

AB Ormansızlaşma Yasası

Avrupa Birliği (AB), küresel ormansızlaşmayı azaltmak ve biyoçeşitliliği korumak amacıyla 2023 yılında yeni bir düzenlemeyi yürürlüğe koydu: AB Ormansızlaşma Yasası (EUDR – EU Deforestation Regulation). Bu yasa, ormansızlaşmanın en önemli sebeplerinden biri olan tarım ve ormancılık ürünlerinin sürdürülebilir şekilde tedarik edilmesini amaçlıyor.

Yasanın Kapsamı ve Amaçları Neler?

AB Ormansızlaşma Yasası, küresel ormansızlaşmaya katkıda bulunan ürünlerin AB pazarına girişini sınırlayarak çevresel etkileri azaltmayı amaçlıyor. Düzenlemenin temel hedefi, yasa kapsamındaki ürünlerin üretimi sırasında ormansızlaşmaya neden olunmadığını ve bu ürünlerin yasal olarak tedarik edildiğini garanti altına almak. Bu şekilde AB, tüketim alışkanlıklarının ekolojik etkisini azaltmayı ve daha sürdürülebilir bir küresel tedarik zinciri oluşturmayı hedefliyor.

İstatistikler, AB’nin küresel ormansızlaşmaya önemli ölçüde katkıda bulunduğunu gösteriyor. Avrupa Komisyonu verilerine göre, AB’nin soya, palmiye yağı, kahve, kakao ve sığır eti gibi ürünlerin ithalatı, küresel ormansızlaşmanın yaklaşık %10’una neden oluyor. Özellikle Brezilya Amazonları ve Güneydoğu Asya yağmur ormanları gibi hassas ekosistemler, bu ticari talepten büyük ölçüde etkileniyor.

Örneğin, 2005-2017 arasında Avrupa’nın orman kaybına en çok katkı sağladığı ürünler arasında soya ve palmiye yağı ilk sıralarda yer aldı. WWF’ye göre, sadece soya üretimi için yılda yaklaşık 13 milyon hektar orman yok ediliyor. Ayrıca, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), son 30 yılda dünya genelinde 420 milyon hektar ormanlık alanın yok olduğunu bildiriyor. Bu da ormansızlaşmaya karşı küresel ölçekte sert düzenlemelerin gerekliliğini ortaya koyuyor.

Hangi Sektörleri İlgilendiriyor?

Yasa, tarım, gıda, tekstil ve mobilya gibi birçok sektörü doğrudan etkiliyor. Özellikle aşağıdaki ürün kategorileri kapsam dahilinde:

• Tarım Ürünleri: Soya, palmiye yağı, kakao, kahve ve kauçuk.
• Orman Ürünleri: Kereste, kağıt, mobilya.
• Hayvansal Ürünler: Sığır eti ve bu hayvanlardan elde edilen yan ürünler.

Ayrıca, bu ürünleri içeren türev ürünler de kapsam dahilinde. Örneğin, çikolata, deri ürünleri veya palmiye yağı içeren kozmetikler gibi.

Ne Zaman Yürürlüğe Girdi?

AB Ormansızlaşma Yasası, 29 Haziran 2023 tarihinde Avrupa Parlamentosu tarafından onaylandı ve 2024’te tam anlamıyla uygulanmaya başlanması planlanıyordu. Ancak, uygulama süreci beklenenden uzun sürdüğü için, Avrupa Parlamentosu, yasanın yürürlüğe girme tarihini büyük şirketler için 2025 Aralık ayına ve küçük şirketler için 2026 ortasına ertelenmesine karar verdi. Bu değişiklik, şirketlere tedarik zincirlerini daha sürdürülebilir hale getirmek ve yasal uyum süreçlerini tamamlamak için ek süre tanıyor. Küçük ve orta ölçekli işletmelere yönelik özel düzenlemeler de yasa kapsamında yer alıyor. Yasanın tam olarak uygulanacağı tarih yaklaştıkça, ilgili sektörlerde hazırlık çalışmalarının hız kazanacağı öngörülüyor.

Şirketlerin Alması Gereken Aksiyonlar Neler?

AB Ormansızlaşma Yasası, şirketlere tedarik zincirlerinin her aşamasını sürdürülebilir ve şeffaf hale getirme sorumluluğu yüklüyor. Bu kapsamda, yasa gerekliliklerini karşılamak ve AB pazarında faaliyetlerini sürdürebilmek için işletmelerin birçok stratejik adım atması gerekiyor:

• Tedarik Zinciri İzlenebilirliği: Şirketler, tedarik zincirlerinin her aşamasını izleyebilir hale gelmeli ve ürünlerin menşeini kanıtlamalıdır.
• Risk Değerlendirmesi: Üretim ve tedarik süreçlerinde ormansızlaşma riski değerlendirmeleri yapılmalıdır.
• Uyum Denetimleri: Bağımsız denetçiler tarafından periyodik incelemeler ve sertifikasyon süreçleri yürütülmesi önemlidir.
• Veri Paylaşımı ve Şeffaflık: AB düzenleyici kurumlarına düzenli raporlama yapılmalı ve tüketicilere açık bilgilendirme sağlanmalıdır.
• Yasal Uyum Planı: Şirketler, uygunluk belgeleri ve sürdürülebilirlik sertifikaları sunarak yasal yükümlülüklerini yerine getirmelidir.

AB Ormansızlaşma Yasası, çevresel sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmada önemli bir kilometre taşı olarak görülüyor. Tedarik zincirinde şeffaflık, izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik standartlarının sağlanması, küresel orman kaybını azaltmak için hayati önem taşıyor. Yasa, şirketler için uyum sürecini zorlu hale getirse de, sürdürülebilirlik odaklı işletmeler için uzun vadede rekabet avantajı yaratabilir.

Referanslar