Günümüz Gerçekliğinde Şeffaflık: Eko-etiketler
Nilgün Aytekin // 08.12.2022
Şeffaflık, özellikle Z kuşağının tüketim alışkanlıkları gözönünde bulundurulduğunda giyim endüstrisinde hayati bir öneme sahiptir. Bu kuşak, satın aldıkları giyim ürünlerinin kökenine dair gün geçtikçe artan bir merak duyar. Ürünlerin kim tarafından ve hangi koşullarda üretildiğini bilmek isterler. Bu nedenle, etik ve çevresel açıdan güvenli seçeneklere öncelik verirler. Markalar da tedarik zincirlerinin sosyal ve çevresel sürdürülebilirlik açısından daha az riskli hale gelmesi ve müşteri talebine uyum sağlamak adına şeffaflığa büyük bir önem atfederler.
Sertifikalar, tekstil endüstrisindeki tüm paydaşların ürünlerine ilişkin sürdürülebilirlik mesajlarını aktarmalarına vesile olan araçlardır. Markaların ve tüketicilerin her ürünün tedarik zincirini takip edebilmesi, sertifikasyonları şeffaflığa hizmet eden en etkin aracı haline getirir.
Sürdürülebilirlik sertifikalarının ve eko etiketlerin tarihçesi nedir?
Eko-etiket kavramının kökeni, toplumun etik üretime ilişkin farkındalığının artmaya başladığı 19. yüzyılın sonlarına kadar uzanır. Üretimin gelişmiş ülkelerden az gelişmiş ülkelere kaymasıyla birlikte insanların, kendi mallarını üreten işçilerin koşullarıyla ilgili hassasiyetlerinin arttığı gözlemlenir. Bu sebeple, seri üretimin çevreye ve topluma zarar vermesini önlemek için standartlar ve sertifikalar birer çözüm aracı olarak oluşturulmuştur.
Öne çıkan sürdürülebilirlik standartları, sertifikaları ve platformları nelerdir?
Organik üretim konusunda sektörde en çok bilinen sertifikalar, GOTS (Global Organik Tekstil Standardı) ve OCS (Organik İçerik Standardı) sertifikalarıdır. Her iki sertifika da pamuğun çiftlikten giysi haline gelene kadar süreçlerini izler. GOTS sertifikasını alabilmek için üreticilerin sosyal ve çevresel kriterleri sağlaması gerekirken, OCS’nin talepleri sınırlıdır. Ancak izlenebilirlik her iki sertifikanın da temelidir.
Daha fazla bilgi için: GOTS the leading organic textile standard – GOTS (global-standard.org)
Daha fazla bilgi için: Organic Content Standard (OCS) | Textile Exchange
Geri dönüştürülmüş ürünlerde GRS (Global Geri Dönüşüm Standardı) ve RCS (Geri Dönüşüm İddia Standardı) sertifikaları özellikle son yıllarda oldukça yaygınlaşmaya başladı. Her iki sertifika için de geri dönüştürülen içerik tedarik zinciri boyunca takip edilebiliyor. GRS’nin sosyal uyumluluk ve çevresel gereklilikleri de bulunuyor. RCS ise yalnızca izlenebilirlik için kullanılan bir sertifikadır. Her iki sertifika da endüstrileri ürünlerindeki geri dönüştürülmüş içeriği artırmaya teşvik ediyor. Döngüsel ekonomi çözümlerine yönelik farkındalığın artmasıyla birlikte geri dönüştürülmüş sertifikalara olan talebin önümüzdeki yıllarda daha da artacağını öngörüyoruz.
Daha fazla bilgi için: Recycled Claim Standard (RCS) + Global Recycled Standard (GRS) | Textile Exchange
Higg Index markaların, üreticilerin ve ürünlerin sürdürülebilirlik performansını izleyen SAC (Sürdürülebilir Giyim Koalisyonu) tarafından geliştirilen bir başka sürdürülebilirlik aracıdır. Katılımcı kuruluşu sosyal ve sürdürülebilirlik parametrelerine göre derecelendiren doğrulama denetimi içeren bir öz değerlendirme aracıdır. Günümüzde Higg FEM olarak adlandırılan çevreci model yaygın olarak bilinmekte ve birçok marka tarafından talep edilmektedir. Şirketler platforma kayıt olabilir ve bir sürdürülebilirlik girişimi olarak öz değerlendirmeyi tamamlayabilir.
Daha fazla bilgi için: The Higg Index – Sustainable Apparel Coalition
ZDHC (Tehlikeli Kimyasalların Sıfır Deşarjı), markalara ve üreticilere sektörün kimyasal ayak izini azaltma konusunda bir yol haritası sağlar. Zararlı kimyasallardan kaçınarak yeşil kimyasalları teşvik etmeye odaklanan ZDHC, tedarik zincirinin kimyasal ayak izinin nereden geldiğini ve hasarın nasıl önlenebileceğine yönelik metotlar sağlar. Tekstil sektöründeki mevcut uygulamalar nedeniyle risk altında olan doğal kaynakların korunması ve sürdürülebilirlik iyileştirmelerinin desteklenmesi amacıyla bütünsel bir yaklaşım sunmaktadır.
Daha fazla bilgi için: Roadmap To Zero – About
Sürdürülebilirlik sertifikaları ve standartlarıyla ilgilenmek üreticiler için maliyetli ve zaman alıcı olabilir. Bununla birlikte, yükselen etik değerlerin ana hatlarını çizen bu araçlar, tekstil endüstrisinin mevcut sosyal ve çevresel zorluklarının üstesinden gelmek için izlenebilirlik ve sürdürülebilirlik sağlamanın öncelikli çözümleridir.
