Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Yasası yürürlüğe giriyor
Nilgün Aytekin, Korhan Tınaztepe // 19.03.2024
Avrupa Birliği (AB), üye ülkeler arasında (Almanya, Fransa ve İtalya öncülüğünde) bazı anlaşmazlıkların çözülmesinin ardından 15 Mart 2024’te Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifi’ni (CSDDD) onayladı. Bu direktif hem AB merkezli şirketleri hem de Avrupa’da faaliyet gösteren AB dışı kuruluşları önemli ölçüde etkileyen kurumsal bir yükümlülük getirmektedir.
Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifi (CSDDD) ilk olarak Mart 2021’de açıklandı. Direktif, şirketlerin operasyonlarında ve tedarik zincirlerinde insan haklarına saygılı olmak ve çevresel etkileri azaltmak için proaktif önlemler almasını sağlamayı amaçlıyordu. Tedarik zincirleri genellikle bir şirketin çevresel etkilerinin ve karbon emisyonlarının %60 ila %90’ı arasında değişen önemli bir kısmını oluşturur. Bu yaklaşım, AB’nin sürdürülebilir geçiş stratejisinin bir parçası olarak tedarik zinciri sürdürülebilirliğine öncelik vermenin ve özen yükümlülüğünü yürütmenin hayati önemini vurgulamaktadır. Ayrıca tedarik zinciri çalışanları için insan haklarının korunmasının sağlanması Direktif kapsamında temel odak alanlarından biridir. AB, tedarik zincirindeki tüm çalışanların güvenli, sağlıklı ve onurlu çalışma koşullarına erişimini garanti etmeyi amaçlamaktadır.
23 Şubat 2022’de Avrupa Komisyonu, Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifi teklifini kabul etti. Bu Direktifin amacı, sürdürülebilir ve sorumlu kurumsal davranışı teşvik etmek ve şirketlerin operasyonlarında ve kurumsal yönetimlerinde insan hakları ve çevresel hususları temel almaktı.
1 Haziran 2023’te Avrupa Parlamentosu Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifini yılın geri kalanında müzakere edilecek bir taslak olarak kabul etti. Direktifin onaylanmasının ardından baharda kanunlaştırılması ve 2027’den itibaren aşamalı olarak tüm Avrupa Birliği üye ülkelerinde yürürlüğe girmesi bekleniyor.
Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifi (CSDDD) nedir?
Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifi (CSDDD), Avrupa Birliği’nde faaliyet gösteren şirketlerin, çevre, toplum ve insan haklarına yönelik potansiyel riskleri belirlemeleri ve tedarik zincirlerine ilişkin değerlendirmeler yaparak gerekli adımları atmalarına yönelik yasal gereklilikleri ifade eder. Direktif, bir şirketin “faaliyet zinciri”nin yanı sıra şirketin Avrupa içindeki ve dışındaki iştirakleri genelindeki operasyonlarına da uygulanacaktır. Amaç, sorumlu ve sürdürülebilir iş uygulamalarını teşvik etmek, şeffaflığı ve hesap verebilirliği geliştirmek, insanlara ve çevreye zarar verilmesini önlemektir. Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifinin, kurumsal operasyonlarda ve küresel tedarik zincirlerinde olumlu sosyal ve çevresel sonuçları teşvik etmesi ve ilaveten Avrupa Birliği’ndeki farklı direktifler arasında tutarlılık hedeflenmektedir.
Revize edilen Direktifin kapsadığı önemli hususlar nelerdir?
1.000’den fazla çalışanı olan ve son iki mali yılda küresel cirosu 450 milyon Avro’nun üzerinde olan AB şirketleri ve AB pazarında üretilen 450 milyon Avro’nun üzerinde ciroya sahip AB dışı şirketler (Avrupa Komisyonu, Direktif kapsamına giren AB dışı şirketlerin bir listesini yayınlayacaktır) Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifi ‘ne uymak zorundadır.
Şirketlerin, büyüklüklerine bağlı olarak Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifine, kanunun yürürlüğe girmesinden sonraki üç ila beş yıl arasında yani en erken 2027’de aşamalı olarak uyumlanması gerekecektir.
AB Üye Devletlerindeki düzenleyici kurumlar, uyumluluk talimatları verme ve bir şirketin küresel net cirosunun %5’ine kadar para cezası uygulama yetkisine sahip olacaktır.
Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifi ‘ne tabi şirketler, gerekliliklerin uygulanabilirliğini tespit etmeli, gerekli hazırlıkları gerçekleştirmeli ve uyumluluk sağlamak için süreçlerini iyileştirmelidir. Avrupa Tedarik Zinciri Özen Yükümlülüğü Direktifi ‘nin işletmeniz üzerinde nasıl bir etkisi olabileceğini ve şirketinizin uyum sürecinde nasıl hazırlanabileceğini öğrenmek için danışmanlarımıza ulaşabilirsiniz.
Kaynaklar:
“EU’s Proposed Directive on Corporate Sustainability Due Diligence: What US companies need to know | DLA Piper”. www.dlapiper.com. Retrieved 2024-01-13.
Forbes article by the author Jon McGowan, dated March 15th, 2024 (EU Releases Final Draft Of Corporate Sustainability Due Diligence Law (forbes.com)
European Commision Corporate sustainability due diligence
Fostering sustainability in corporate governance and management systems. https://commission.europa.eu
